Rozporządzenie REACH – co to jest?

W dążeniu do zabezpieczenia ludzkiego zdrowia oraz ochrony środowiska naturalnego przed różnorodnymi zagrożeniami, Unia Europejska nakłada na firmy zobowiązania mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia określonych niebezpieczeństw. Jednym z zasadniczych zestawów uregulowań w tym obszarze są rozporządzenia REACH.

Między innymi producentów i importerów substancji chemicznych w świetle przepisów zobowiązuje się do zrozumienia potencjalnych niekorzystnych skutków tych substancji, efektywnego zarządzania potencjalnymi zagrożeniami związanymi z ich użytkowaniem, a także udzielania klientom i konsumentom szczegółowych informacji dotyczących bezpieczeństwa.

Aby przybliżyć te zagadnienia, w dzisiejszym artykule dokładniej omówimy następujące kwestie:

1. Czym jest rozporządzenie REACH?
2. Jakich produktów dotyczy rozporządzenie REACH?
3. Jakich produktów NIE dotyczy rozporządzenie REACH?
4. Jak rozporządzenie REACH może wpływać na firmę?

Czym są rozporządzenia REACH?

Omawiane Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr WE 1907/2006 określa ramy bezpiecznego użytkowania substancji chemicznych poprzez rejestrację REACH oraz ich ocenę. W pewnych sytuacjach wymaganie jest posiadanie adekwatnych zezwoleń, obowiązują też ograniczenia w handlu i stosowaniu określonych substancji chemicznych. Dyrektywa REACH dotyczy więc rejestracji (Registration), oceny (Evaluation), autoryzacji (Authorisation) oraz ograniczeń chemikaliów (Restriction of Chemicals) i jest ważna we wszystkich państwach członkowskich, eliminując konieczność adaptacji przepisów do krajowych uregulowań.

Deklaracja REACH weszła w życie 1 czerwca 2007 roku, zastępując wielość dotychczasowych wspólnotowych aktów prawnych Unii Europejskiej. Struktura dyrektywy obejmuje 15 tytułów, 17 załączników oraz 141 artykułów, tworząc kompleksowy zestaw uregulowań.

Jakich produktów dotyczy dyrektywa REACH?

System REACH wiąże się dla przedsiębiorców z obowiązkiem identyfikacji i kontroli ryzyka związanego z substancjami chemicznymi wytwarzanymi lub wprowadzanymi do obrotu w Unii Europejskiej. Zakres wpływu procedury REACH jest znaczny i nie ogranicza się jedynie do firm z sektora chemicznego. Adekwatne powinności ciążą na producentach, importerach, dystrybutorach i tzw. dalszych użytkownikach z różnych branż. Dlatego też, aby precyzyjnie określić swoje zobowiązania, konieczne jest wcześniejsze zidentyfikowanie swojej roli w łańcuchu dostaw, szczególnie w kontekście określonej substancji.

Producenci i importerzy substancji chemicznych (zarówno samej substancji, jak i substancji zawartych w mieszaninach), zobowiązani są do rejestracji REACH, jeśli ilość przekracza 1 tonę rocznie. Ponadto, producenci i importerzy towarów, takich jak materiały budowlane, zabawki czy tekstylia, z których substancja jest celowo uwalniana w trakcie użytkowania, również są objęci tym obowiązkiem. Dystrybutorzy i dalsi użytkownicy zostali także włączeni do systemu kontroli substancji chemicznych, ze zobowiązaniem przekazywania informacji w ramach łańcucha dostaw.

Rozporządzenie REACH obejmuje substancje chemiczne bez względu na ich naturalne czy sztuczne pochodzenie i dotyczy także produktów je zawierających.

Warto podkreślić, że przepisy REACH stosuje się również do towarów importowanych z innych krajów. Dlatego firmy zajmujące się importem muszą dokładnie sprawdzić, czy przykładowo: dostawcy z Chin przestrzegają unijnych regulacji i czy dostarczane produkty spełniają wymagania tego rozporządzenia.

Artykuły podlegające rejestracji substancji to między innymi:

• biżuteria,
• farby,
• lakiery,
• materiały budowlane,
• maszyny
• środki czystości,
• meble,
• sprzęt elektroniczny,
• odzież i tekstylia,
• wyroby z tworzyw sztucznych.

Jakich produktów NIE dotyczy rozporządzenie REACH?

Przez ustawodawcę przewidziane zostały także kategorie produktów, które zostały wyłączone z zakresu REACH.
Trzeba jednak podkreślić, że wyłączenia te odnoszą się do konkretnych zastosowań substancji chemicznych w określonych wyrobach lub kontekstach. Jeśli te same substancje są używane w innych celach lub w innych rodzajach produktów, mogą one podlegać przepisom REACH. W związku z tym, przedsiębiorstwa działające w branżach objętych wyjątkami od REACH muszą również śledzić odpowiednie przepisy specyficzne dla ich sektora, by zapewnić zgodność z aktualną literą prawa.

Do wyłączonych kategorii zaliczane są:

• odpady,
• kosmetyki,
• substancje radioaktywne,
• produkty lecznicze,
• substancje niebezpieczne i ich mieszaniny,
• substancje naturalne (o ile nie są niebezpieczne i nie zostały poddane modyfikacjom chemicznym),
• substancje wykorzystywane w celach badań naukowych i rozwojowych,
• substancje znajdujące się pod kontrolą celniczą lub w tranzycie, tymczasowo przechowywane w obszarach celnych lub składach wolnocłowych.

Jak rozporządzenie REACH może wpływać na firmę?

W kontekście REACH przedsiębiorstwa pełnią jedną z poniższych ról:

• Producent – czyli wytwórca substancji chemicznych, który może produkować je zarówno dla własnego użytku, jak i dla innych osób, włącznie z eksportem.
• Importer – firma nabywająca produkty spoza obszaru UE/EOG. Zobowiązania REACH mogą obejmować pojedyncze substancje chemiczne, mieszaniny czy gotowe produkty, przeznaczone do dalszej sprzedaży.
• Dalsi użytkownicy – osoby zaangażowane w działalność przemysłową lub zawodową, mające styczność z substancjami chemicznymi, które są zobowiązane do sprawdzenia, jakie przepisy REACH dotyczą ich działań.
• Przedsiębiorstwa z siedzibą poza obszarem UE – są zwolnione z obowiązków wynikających z REACH, nawet w przypadku eksportu swoich produktów na obszar Unii Europejskiej. W takich sytuacjach obowiązki związane z rejestracją, wynikające z rozporządzenia, przechodzą na importerów z siedzibą w Unii Europejskiej lub na wyłącznych przedstawicieli producentów spoza UE mających siedzibę w Unii Europejskiej.

Zgodnie z REACH przedsiębiorstwo zobowiązane jest, między innymi do:

• zgłaszania i rejestrowania substancji chemicznych w odpowiednich ilościach oraz formach;
• udowodnienia, że stosowane substancje są bezpieczne zarówno dla zdrowia ludzi, jak i dla środowiska;
• przestrzegania ewentualnych ograniczeń lub warunków narzuconych przez ECHA;
• informowania o ewentualnym ryzyku związanym z substancjami chemicznymi oraz zalecania środków ostrożności.

Uwzględnianie wymogów REACH wymaga przeprowadzenia badań, testów i gromadzenia informacji na temat substancji chemicznych, może więc wpłynąć na koszty operacyjne przedsiębiorstw. Z drugiej strony, przestrzeganie przepisów rozporządzenia REACH przyczynia się do zwiększenia zaufania klientów do firm, które skrupulatnie troszczą się o bezpieczeństwo nabywców swoich towarów oraz ochronę środowiska.

Profesjonalne doradztwo REACH

Zaleca się rozpoczęcie procesu wdrażania procedury REACH od stworzenia wykazu wszystkich substancji używanych przez przedsiębiorstwo – czy to produkowanych, importowanych, czy wykorzystywanych w procesie produkcji innych wyrobów. Następnie konieczne jest zbadanie, czy i w jaki sposób podlegają one regulacjom ustanowionym przez REACH.

Z tego względu warto rozważyć skorzystanie z profesjonalnego doradztwa REACH i nawiązania współpracy z firmą konsultingową, która oferuje kompleksowe rozwiązania z zakresu implementacji systemu REACH oraz zarządzania substancjami chemicznymi w firmie.